Tôi từng có nhiều kỷ niệm thú vị với các bạn cùng trang lứa khi còn là học sinh. Vui có, buồn có và với tính cách hòa đồng vui vẻ khi còn là học sinh thì việc xây dựng mối quan tốt đẹp đối với các bạn trong lớp là việc dễ dàng đối với tôi. Hồi trước, bạo lực học đường là một vấn đề nhức nhối mà nhiều trường học gặp phải. Bạo lực học đường không chỉ xảy ra ở các ngôi trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông mà ngay ở những trường cao đẳng hay trường đại học cũng cũng xảy ra tình trạng này.
Cho đến ngày nay, thực trạng bạo lực học đường tại các trường học ở Việt Nam vẫn còn diễn ra và mức độ hậu quả của bạo lực ngày càng nguy hiểm, nghiêm trọng hơn. Một học sinh nào đó khi thua kém về một vấn đề nào đó thì rất dễ bị một nhóm học sinh khác có khả năng vượt trội hơn bắt nạt. Nếu bạn là ba mẹ đang có con em trong tình trạng bị bạo lực học đường hoặc đang muốn phổ cập kiến thức thêm đến với con mình về những vấn đề liên quan đến bạo lực học đường thì đây là bài viết dành cho bạn.
Vậy thì bạo lực học đường là gì?
Điều đầu tiên bạn cần phải biết khái niệm về bạo lực học đường là gì? Bạo lực học đường là những hành vi:
- Đánh đập, bạo hành, ngược đãi
- Lăng mạ, sỉ nhục, xúc phạm đến nhân phẩm
- Gây tôn hại đến thân thể, sức khỏe
- Tẩy chay, cô lập
- Những hành động cố ý gây ảnh hưởng đến tinh thần và thể chất của các bạn học
Bên cạnh đó một số hành vi như đánh nhau giữa các học sinh, tấn công xúc phạm nhân phẩm bằng lời nói, dựa vào thể chất hoặc mang vũ khí vào trường bắt nạ, bạo lực tình dục, quấy rối tình dục và hiếp dâm thì đó cũng là hành vi bạo lực học đường.
4 Nguyên nhân dẫn đến bạo lực học đường
Nguyên nhân từ phía học sinh
Đối với học sinh đang trong độ tuổi từ 12 đến 17 thì đây là tuổi mà tâm lý học sinh thường hay thể hiện khẳng định mình. Bên cạnh đó về mặt thể chất cũng được phát huy mạnh cho nên thường thể hiện mình lúc nào mình cũng là người mạnh nhất, quan trọng nhất. Từ đó hình thành nên tâm lý thích thú với hành vi bạo lực và gây nên những vụ bạo lục học đường nghiêm trọng.
Ví dụ: Học sinh bị ảnh hưởng bởi những hành vị bạo lực trên phim ảnh, sách, báo… Từ đó dễ hình thành nên tâm lý lúc nào cũng thích làm kẻ mạnh hạnh hạ, đánh gục kẻ yếu.
Nguyên nhân từ phía nhà trường
Nhà trường là một trong những thành tố quan trọng trong việc đào tạo và giáo dục học sinh. Nếu nhà trường không có sự chuẩn bị tuyên truyền, đào tạo và phổ biến về chủ đề bạo lực học đường thì cũng là một phần dẫn đến sự hình thành tiêu cực của học sinh trong môi trường học tập. Với tình hình hiện nay, đôi khi quá chú trọng về mặt kiến thức để chạy đua thành tích dạy học mà bỏ qua các chương trình đào tạo kỹ năng mềm, xử lý tình huống, cách đối nhân xử thế cũng là yếu tố dẫn đến các em học sinh có hành vi bạo lực học đường.
Ví dụ: Nhà trường quá coi trọng thành tích điểm số mà không đào tạo, tuyên truyền phổ biến chủ đề bạo lực học đường khiến các em học sinh không nhận thức được mức độ nghiêm trọng của bạo lực, dễ mắc sai lầm và nghiêm trọng hơn là có thể vi phạm đến pháp luật.
Nguyên nhân từ phía gia đình
Gia đình cũng là một phần quan trọng không thể thiếu trong việc dạy và nuôi dưỡng học sinh. Tôi đã chứng kiến nhiều đứa trẻ bị ảnh hưởng bạo lực khiến chúng trở thành một đứa trẻ hung hăng và thường xuyên có xu hướng bạo lực về hành động cũng như lời nói vì có gia đình ba mẹ ly hôn và từ nhỏ đứa trẻ phải sống chung với ông, bà cho nên sự dạy dỗ của ông bà khó có thể kiểm soát, dạy dỗ tốt đứa trẻ trong tình trạng tuối già, sức yếu. Học sinh dễ bị lôi kéo vào những tiêu cực và trở thành một người thích bạo lực.
Nguyên nhân từ phía xã hội
Với sự phát triển công nghệ mạnh mẽ hiện nay như phim ảnh, mạng xã hội, trò chơi điện tử mang tính bạo lực được lan truyền công khai hầu hết đến với các em học sinh. Điều này cũng hình thành nên tâm lý thích bạo lực của học sinh. Tôi cũng từng khá là thích trò chơi điện tử bạo lực kể từ khi còn nhỏ. Mỗi khi bị người khác như ba mẹ làm ảnh hưởng mất tập trung trong lúc chơi điện tử thì tôi thường tỏ ra thái độ cọc cằn, giận dỗi thậm chỉ là la hét phản ứng lại. Sự việc này thật sự ảnh hưởng đến tâm lý học sinh rất nhiều vị ở độ tuổi đang phát triển thì có thể tiếp nhận rất nhiều thông tin bạo lực từ phía bên ngoài xã hội.
4 Hậu quả của bạo lực học đường
Với thực trạng bạo lực học đường ở Việt Nam hiện nay hậu quả của bạo lực học đường ngày càng nghiệm trọng hơn và cao nhất là có thể vi phạm pháp luật dẫn đến xử lý hình sự. Tác hại của bạo lực học đường ảnh hưởng rất lớn đến quãng đời của học sinh sau này. Cũng giống như những nguyên nhân dẫn đến bạo lực học đường kể trên thì hậu quả của bạo lực học đường gồm 4 hậu quả như sau:
Hậu quả về phía học sinh
Khi bạo lực học đường xảy ra thì người chịu hậu quả nghiệm trọng nhất đó là chính bản thân học sinh bị bạo lực. Học sinh đó phải chịu nhiều vết thương về tinh thần cũng như trên cơ thể, vết thương đó có thể là nhẹ, nặng hoặc đến mức nguy hiểm đến tính mạng. Thật buồn khi những thực trạng bạo lực học đường hiện nay nó xảy ra đến mức nghiêm trọng khi ảnh hưởng vừa về thể xác lẫn tinh thần của học sinh bị bạo lực. Ngoài ra cũng gây ra thiệt hại về tinh thần ở phía gia đình có học sinh bị bạo lực.
Thông thường thì những học sinh bị bạo lực về tinh thần, bạo lực ngôn ngữ cảm thấy rất tự ti, lo lắng bị tách biệt, cô lập với mọi người. Bị suy sụp trong một thời gian dài dẫn mặc cảm, sợ hãi tự đó sống trong ám ảnh, không muốn giao tiếp với mọi người xung quanh, không tập trung được vào việc học hành. Hầu như các em học sinh rất khó mở lời với giáo viên hoặc gia đình để kể về việc mình bị bạo lực ở trường.
Còn đối với những học sinh chứng kiến hoặc không tham gia bạo lực học đường cũng bị ảnh hưởng về mặt tâm lý. Các em sẽ có những biểu hiện e dè, sơ hãi nếu như người gây ra bạo lực học đường không được trừng phạt dẫn đến hậu quả các em học sinh dễ bị lôi kéo vào hành vi bạo lực ở hiện tại và trong tương lai.
Hậu quả của bạo lực học đường làm ảnh hưởng đến quá trình học tập, phát triển và tương lại của học sinh nếu không có sự can thiệp kịp thời. Thậm chí, nghiêm trọng hơn học sinh có thể bị đình chỉ học tập ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của học sinh.
Hậu quả về phía nhà trường
Hành vi bạo lực học đường không chỉ ảnh hướng đến học sinh bị bạo lực mà còn ảnh hưởng đến những học sinh khác trong trường. Nỗi sợ và ám ảnh luôn đe dọa các học sinh ảnh hưởng đến tinh thần học tập của các em. Điều này ảnh hưởng đến tâm lý rất lớn thế nên nếu nhà trường không có những biện pháp kịp thời trừng phạt, trấn an, tuyên truyền về bạo lực học đường thì rất có thể làm mất lòng tin của ác phụ huynh, các em học sinh đối với nhà trường.
Hậu quả về phía nhà gia đình
Bạo lực học đường còn ảnh hưởng đến gia đình của học sinh gây ra bạo lực và học sinh bị bạo lực. Tạo nên nỗi lo lắng, mâu thuẫn, căng thẳng giữa gia đình hai bên nếu xung đột tăng cao có thể phải nhờ đến phácơ quan chức năng can thiệp. Về phía gia đình có học sinh bị bạo lực học đường thì để lại nhiều vết thương, hoặc tổn thất nghiêm trọng về tinh thần và thể xác. Vì sợ sự việc bạo lực học đường tái diễn buộc gia đình phải chuyển trường cho con hoặc chuyển đến nơi khác để con có được môi trường học tập an toàn hơn.
Hậu quả về phía xã hội
Đối với những học sinh có hành vi bạo lực học đường làm ảnh hưởng đến truyền thống, đạo đức của xã hội. Những học sinh này ngoài việc không tuân thủ quy định của nhà trường mà cũng có thể không tuân thủ luật pháp trong tương lai. Những học sinh này thường thể hiện tính ngang bướng, không nghe lời, thiếu tôn trọng hoặc có những hành vi lăng mạ đối với thầy cô vì có thể bị chịu ảnh hưởng bạo lực từ nhỏ hoặc thói quen bao lực từ một số thành phần tiêu cực của xã hội.
Đánh nhau, thích thể hiện bản thân, chứng tỏ mình là người mạnh và có quyền lực nhất những điều này tôi thường chứng kiến thường xuyên khi còn là học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường. Và sự việc bạo lực học đường cũng đã có từ lâu và cho đến tận bây giờ mức độ hậu quả của nó ngày một nghiêm trọng hơn. Thậm chí những lời nói thô tục, bài viết tục tĩu xúc phạm đến danh dự nhân phẩm người khác cũng được thấy thường xuyên trên các mạng xã hội. Những hành vi này đang làm suy đồi đạo đức một bộ phận học sinh cá biệt gây rối trật tự trong xã hội.
Giải pháp ngăn chặn bạo lực học đường
Theo những nguyên nhân, hậu quả của bạo lực học đường đã nêu ở trên thì tôi cũng có đề xuất một số biện pháp khắc phục bạo lực học đường mà mọi người có thể tham khảo như sau:
Giải pháp ngăn chặn đối với học sinh
Học sinh cần phải tích cực trông việc ngăn chặn bạo lực học đường. Hình thành lối sống lễ phép tôn trọng với mọi người trong xã hội cũng như trong nhà trường như: ông bà, cha mẹ, anh chị em cũng như thầy cô, bạn bè.
Tuân thủ tốt nội quy của nhà trường, giúp đỡ mọi người xung quanh. Đặc biệt chủ động báo lên nhà trường nếu phát hiện hành vi bạo lực học đường để xử lý kịp thời. Tránh xa những yếu tố tiêu cực trong môi trường xung quanh có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ bản thân và ngăn ngừa rơi vào những tình huống xấu. Ngoài ra, việc kiểm soát cảm xúc cũng đóng vai trò quan trọng, giúp học sinh tránh những hậu quả không mong muốn trong môi trường học tập.
Cuối cùng, tham gia vào các hoạt động tích cực như tình nguyện và rèn luyện không chỉ giúp phát triển tính cách thiện lương mà còn giúp học sinh xây dựng mục tiêu tích cực cho bản thân và xã hội. Những hoạt động này cung cấp cơ hội để phát triển kỹ năng xã hội và giúp học sinh cảm thấy có ý nghĩa và kết nối với cộng đồng.
Giải pháp ngăn chặn đối với nhà trường và cơ sở quản lý giáo dục
Việc ngăn chặn bạo lực học đường từ phía nhà trường là một điều cần thiết vì đây là nơi học sinh học tập và phát triển mỗi ngày. Nhà trường cần có những chuyên đề bạo lực học đường phổ biến đến với toàn thể học sinh của trường để các em có thể nhận biết được những hậu quả nghiệm trọng của bạo lực. Đồng thời tuyên truyền khuyến khích các em chủ động tố giác hành vi bạo lực bên trong và ngoài trường học.
Ngoài ra, trường học nên tổ chức các hoạt động vui chơi, rèn luyện thi đua hoặc các chương trình tình nguyện để học sinh tham gia và xây dựng tính thân thiện, lành mạnh kết nối với mọi người.
Đi kèm với đó, phải có những hình phạt thật nghiêm khắc đối với các em gây ra hành vi bạo lực học đường và hỗ trợ kịp thời cho những em đang là nạn nhân của bạo lực cảm thấy an toàn, phục hồi về sức khỏe cũng như tinh thần.
Phối hợp với các cơ quan chức năng để điều tra, làm rõ hành vi bạo lực học đường. Đồng thời tọa đảm, phổ cập kiến thức giúp các em có hiểu biết thêm về bạo lực và cập nhật những giải pháp xử lý kịp thời.
Giải pháp ngăn chặn đối với giáo viên
Giáo viên là người theo dõi các em học sinh trong quá trình học tập và rèn luyện thế nên cũng là một thành phần quan trọng đóng góp trong việc ngăn chặn bạo lực học đường xảy ra. Giáo viên nên thường xuyên theo dõi và giám sát tình hình học tập của các em học sinh trong lớp và kịp thời ngăn chặn, xử lý khi có những yếu tố tiêu cực xảy ra xuất phát từ cá nhân hoặc một nhóm học sinh. Ngoài ra cũng cần phối hợp với phụ huynh các em học sinh để có thể theo dõi việc học tập của các em một cách toàn diện.
Giải pháp ngăn chặn đối với gia đình
Gia đình là nơi nuôi dưỡng con cái nên cũng là yếu tố quan trọng để ngăn ngừa hành vi bạo lực học đường. Việc gia đình nên làm là phối hợp nhịp nhàng với giáo viện để nắm rõ tĩnh hình rèn luyện, học tập của con mình tại trường kịp thời xử lý khi có hành vi tiêu cực xảy ra. Hạn chế sử dụng bạo lực trước mặt con cái vì trẻ con rất dễ học theo và bắt chước những hành động hoặc lời nói của người lớn.
Kết luận
Qua bài viết Bạo lực học đường là gì? Nguyên nhân và giải pháp ngăn ngừa của tôi trên Hoc2K thì hi vọng rằng quý phụ huynh sẽ có thêm nhiều kiến thức về bạo lực học đường, biết được khái niệm bạo lực học đường là gì? Và những hậu quả của nó xảy ra. Đồng thời đề xuất đa dạng các giải pháp để quý phụ huynh xử lý kịp thời ở mọi tình huống nếu có sự cố bạo lực xảy ra.
